Την πένθιμη ατμόσφαιρα των προηγούμενων ημερών διαδέχθηκε η χαρά και η ελπίδα που φέρνει η Ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Με το δικό του τρόπο γιορτάζει κάθε τόπος στην πατρίδας μας την σημερινή, ξεχωριστή ημέρα.
Θα κάνουμε λοιπόν μια νοητή βόλτα σε διάφορους τόπους της Ελλάδας, περιγράφοντας μερικά από αυτά τα έθιμα.
Ξεκινάμε το ταξίδι μας από τα νησιά μας και την Πάτμο όπου την Κυριακή του Πάσχα στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση, κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες, ενώ από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Το Πάσχα ή όπως το ονομάζουν οι Επτανήσιοι η «Λαμπρή», γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο στην Ζάκυνθο.
Σήμερα το πρωί έως και το απόγευμα πραγματοποιείται ο Εσπερινός της Αγάπης στον Ιερό Ναό του Αγίου Λαζάρου, στην πόλη της Ζακύνθου, και η λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας της Γαλανούσας και της εικόνας της Αναστάσεως.
Πασχαλινά τσουρέκια από το "Mary's Kouzina". Source: Supplied / Supplied/Credits @effigeorgia
Στην Κάρπαθο την ημέρα του Πάσχα οι γυναίκες πηγαίνουν στους φούρνους, για να φουρνίσουν πασχαλινές πίτες με μυζήθρα και μπαχαρικά και στη συνέχεια στα κοιμητήρια για να ασπρίσουν και να στολίσουν με λουλούδια τους τάφους.
Οι Ολυμπίτες στολίζουν τη Λαμπρή Τρίτη τις εικόνες της εκκλησίας με χρωματιστές μαντίλες και τις κουβαλάνε στα χέρια, οδεύοντας ξανά προς τα κοιμητήρια.
Στην Ρόδο και το χωριό Άγιος Ισίδωρος τη Λαμπρή Δευτέρα αναβιώνει το Δικαστήριο του Ιούδα.
Το προεδρείο δικάζει έναν–έναν τους συμμετέχοντες στο έθιμο και σε όσους δεν τήρησαν τους κανόνες του, επιβάλλονται χρηματικές ποινές.
Ένας κανόνας ή αλλιώς υποχρέωση των ανύπαντρων νέων είναι να παραστούν στη λειτουργία στο εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, πριν από την ανάγνωση του Ευαγγελίου.
Στα σπίτια όσων καταγραφούν απόντες από τη λειτουργία της Δευτέρας, πηγαίνουν κάποιοι νέοι που έχουν ορισθεί από το συμβούλιο και πάνω στην καπνοδόχο τοποθετούν μια τσουκοπάνα (ένα ειδικό πανί) που φανερώνει ότι ήταν απόντες από την Εκκλησία, κι έτσι θα καταγραφεί ως παράβαση και θα τιμωρηθούν με το ανάλογο πρόστιμο.
Όσοι αρνούνται να πληρώσουν τους επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών, που είναι η ΒΟΥΡΝΑ, δηλαδή τους ρίχνουν σε μία χαβούζα με νερό.
Στα Καλάβρυτα τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γιορτάζεται το έθιμο της «Κουλούρας».
Σε αυτό οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μέρος σε αγώνα δρόμου, ο οποίος γίνεται μέσα στην ανθισμένη φύση.
Το έπαθλο του νικητή είναι μια «κουλούρα», ένα είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση, που παρασκευάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη μαζί με τα κόκκινα αυγά από ανύπαντρες κοπέλες του χωριού.
Οι νικητές τεμαχίζουν τις κουλούρες και τις μοιράζουν στους παρευρισκόμενους.
Την Κυριακή του Πάσχα ή της Αγάπης, όπως ονομάζεται, στην Τέμενη Αιγίου στην πλατεία του χωριού τελείται το έθιμο της καύσης του Ιούδα.
Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα στην πλατεία, μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πραγματοποιείται θεατρικό δρώμενο που αναπαριστά τη δίκη του Ιούδα, του οποίου στο τέλος ρίχνουν το ομοίωμα στη φωτιά.
Στη Θάσο, στην Κοινότητα Λιμεναρίων, διατηρείται το πανάρχαιο έθιμο «Για βρέξ', Απρίλη μ'», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα, όπου συγκροτήματα απ' όλη την Ελλάδα χορεύουν δημοτικούς χορούς.
Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής έχουν το έθιμο «Του μαύρου νιου τ' αλώνι», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα.
Σύμφωνα με το έθιμο μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό.
Τα κόκκινα αυγά τσουγκρίζονται μετά την Ανάσταση Source: Pixabay / Pixabay/Ranya Public Domain
Εκατοντάδες πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου για να παρακολουθήσουν τη πανηγυρική Θεία Λειτουργία, καθώς και την έφιππη λιτάνευση της εικόνας του αγίου-προστάτη της περιοχής.
Την Κυριακή του Πάσχα στην ενορία της Αγίας Μαρίνας στον οικισμό Τυρού στη Νότια Αρκαδία, θα ακούσετε την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην Τσακώνικη διάλεκτο, ενώ στη συνέχεια ακολουθεί γλέντι στην κεντρική πλατεία με σούβλες, ντόπιο κρασί και λαϊκή ορχήστρα.
Το ίδιο συμβαίνει και στο Λεωνιδίο όπου το απόγευμα μετά την τελετή της Αγάπης που το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο, στην πλατεία, τζουμπελούδες και φουστανελάδες μοιράζουν δίπλες κι αρχίζει ο τσακώνικος χορός.
Στη Λακωνία και τη Μάνη, το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιτες είναι τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής.
Από νωρίς το πρωί αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα, με το ψήσιμο να αποτελεί ευθύνη του πιο έμπειρου του σπιτιού.
Την Κυριακή του Πάσχα στην Ήπειρο αλλά και σε κάποια μέρη της Μακεδονίας αναβιώνει το έθιμο του Ζαφείρη.
Το όνομα δεν είναι σταθερό και μπορεί και να συναντηθεί ως Μαγιόπουλο ή ακόμα και Φουσκοδέντρι.
Δείτε ακόμη
Πασχαλινά κουλούρια με σοκολάτα
Το έθιμο αυτό είναι ουσιαστικά ένα παιδικό παιχνίδι με ένα παιδί να αναλαμβάνει το ρόλο του Ζαφείρη παριστάνοντας ότι είναι νεκρό, με τα υπόλοιπα να μαζεύουν λουλούδια και φύλλα και να ξεκινούν το μοιρολόι κρατώντας στα χέρια τους καλάμια αντί για λαμπάδες.
Στο τέλος του μοιρολογιού ο «νεκρός» ανασταίνεται και κυνηγά τα υπόλοιπα παιδιά, με όποιο πιάσει, να παριστάνει τον Ζαφείρι στην αναβίωση του εθίμου τον επόμενο χρόνο.
Στη Λιβαδειά η πόλη είναι σκεπασμένη από ένα σύννεφο καπνού καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, καθώς αναβιώνει το ρουμελιώτικο έθιμο των «λάκκων».
Οι κάτοικοι της πόλης μένουν σχεδόν άγρυπνοι για να φτιάξουν τον «λάκκο» και πριν ακόμη ξημερώσει έχουν ετοιμάσει το σημείο και τον σωρό με τα κλαδιά.
Στην Αράχωβα ανήμερα του Πάσχα ξεκινάει η περιφορά της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν περίπου 500 άτομα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές.
Την επομένη πραγματοποιείται αγώνας δρόμου των γερόντων οι οποίοι ξεκινούν από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φθάνουν στον λόφο.
(Πολλές περιοχές και έθιμα δεν ήταν δυνατόν να χωρέσουν σε αυτό το αφιέρωμα)
