دانشمندان دانشگاه فناوری کویینزلند با یک نوآوری جدید موفق به تحلیل لایه های گچ زمین شدند که می تواند به ما در شناخت بیشتر فرآیند ایجاد زمین لرزه کمک کند. نتایج این پژوهش در ژورنال کامینیوکیشنز متریال (Communications Material) منتشر شده است و در آن پژوهشگران دانشگاه فناوری کویینزلند با همراهی پژوهشگران Australian Synchrotron و همکارانشان در دانشگاه های نیوساوت ولز و ورشو نشان داده اند که چطور گچ تحت فشار به سرعت محتوای آب خود را از دست می دهد.
در این پژوهش، دانشمندان با تابش پرتوهای بسیار پر قدرت اشعه ایکس به نمونه های صخره ای، تغییرات این نمونه ها را در دما و فشار بالا و با دقت نانومتر اندازه گیری کردند.
شدت تابش این پرتوها چند میلیون برابر شدت تابش پرتوهای خورشید در سطح زمین بود و دانشمندان به دنبال پاسخ به این سوال بودند که آیا سرعت از دست دادن آب سنگ های گچی با تغییرات کم در فشار که می تواند ناشی از حرکت صفحات زمین شناسی باشد تغییر می کند یا نه.
آنها دریافتند که افزایش اندک فشار ناشی از حرکت صفحات زمین شناسی باعث بیشتر شدن آزاد شدن آب در بین صفحه ها می شود و احتمال ایجاد زمین لرزه و شکل گیری مواد معدنی جدید را افزایش می دهد.
آقای کریستوف شرانک (Christoph Schrank)، متخصص علوم مواد و عضو گروه پژوهشی در این باره به سیدنی مورنینگ هرالد گفت: «در مرز صفحه ها، یعنی جایی که صفحه ها به هم برخورد می کنند، تنش ایجاد می شود و اغلب این تنش در یک راستا است. زمین شناسان بیش از سی سال به این فکر می کردند که آیا تنش های ناشی از صفحات، واکنش های دگردیسی را سریعتر یا کندتر و آیا اصلا تاثیری بر آنها دارد؟»
آقای شرانک در این باره گفت: «برای ایجاد فشار بسیار زیاد به صخره ها مشابه فشار وارد شده در طبیعت، باید آنها را در پوسته ای ضخیم فلزی می گذاشتیم که واقعا نمی توانید درون آن را ببینید، اما با استفاده از پرتوهای بسیار پرقدرت و درخشان مرکز synchroton توانستیم که پرتوها را به درون پوسته و نمونه ها بتابانیم و اطلاعات لازم را جمع آوری کنیم».
دکتر شرانک گفت که این دستاورد بزرگی برای رسیدن به اهداف این پژوهش بود، اما نتایج آن در دیگر حوزه هایی که گچ در آنها استفاده می شود، مثل ساختمان ها هم کاربرد دارد. او به عنوان مثال به صفحات آماده گچی که در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند اشاره کرد که با جدا کردن آب از گچ ساخته می شوند. او گفت: «ما متوجه شدیم که با ایجاد فشار مکانیکی می توان فرآیند تولید این صفحات را تسریع کرد و از نظر مصرف انرژی این فرآیند ده هزار بار ارزان تر از روش های فعلی خواهد بود که از گرما برای این کار استفاده می کنند».
او در پایان گفت: «مهندسان باید از اینجا به بعد کار را در دست بگیرند. ما در بخش کشف کردن جنبه های فرآیندها کار می کنیم، اما این یافته ها، یک پدیده جدید فیزیکی است که ارزش پژوهش های بیشتر را دارد».
