เลือกหน้ากากอนามัยอย่างไร ใช้ซ้ำได้หรือใช้แล้วทิ้ง

"ใช้หน้ากากแบบไหนดี" เป็นอีกหนึ่งคำถามที่ตอบไม่ง่าย เอสบีเอสสรุปข้อดี-ข้อเสียของหน้ากากอนามัยประเภทหลักในท้องตลาดมาช่วยคุณตัดสินใจ

There are many different types of face masks on the market. Which one offers the best protection? Source: Getty Images / iStockphoto / Javier Ruiz

หน้ากากมีประสิทธิภาพป้องกันการติดเชื้อแค่ไหน

ข้อมูลและงานวิจัยปัจจุบันแสดงให้เห็นว่า มาตรการง่าย ๆ อย่างสวมหน้ากากอนามัยช่วยลดผลของโควิด-19 ได้

อีกทั้งองค์การอนามัยโลก (WHO) ยังยืนยันว่า หน้ากากเป็นมาตรการสำคัญที่ช่วยลดอัตราการแพร่เชื้อและช่วยชีวิตผู้คน

ผลการศึกษาโดยวารสารไซเอนส์ไดเร็ก (ScienceDirect) ชี้ว่า อุปกรณ์ปกปิดใบหน้าเป็นหลักสำคัญนอกเหนือจากการใช้ยาเพื่อช่วยป้องกันโรคโควิด-19 โดยยืนยันว่า งานวิจัยทุกชิ้นที่เปรียบเทียบระหว่างการสวมหน้ากากไม่ว่าชนิดใด กับการไม่สวมหน้ากาก ทั้งหมดรายงานตรงกันว่าพบการติดเชื้อในกลุ่มผู้ร่วมการวิจัยที่ไม่สวมหน้ากากในอัตราสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญ

ผลการศึกษายังบ่งชี้ด้วยว่า การใช้หน้ากากอนามัยหรืออุปกรณ์ปิดบังใบหน้าอย่างถูกวิธีตั้งแต่เนิ่น ๆ ช่วยยับยั้งการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสที่ติดต่อผ่านการหายใจ (รวมถึงโรคโควิด-19) ได้ดีกว่าไม่สวมหน้ากากเลย

Different types of face masks. Source: Getty Images/bohemama

หน้ากากประเภทที่มีในท้องตลาด

ข้อมูลขององค์การอนามัยโลกระบุว่า หน้ากากสามารถใช้เพื่อเป็นเครื่องป้องกันสำหรับผู้มีสุขภาพแข็งแรง หรือเพื่อยับยั้งการแพร่เชื้อสู่ผู้อื่น หรือทั้งสองอย่าง ขึ้นอยู่กับประเภทของหน้ากาก

ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา (Centers for Disease Control and Prevention: CDC) แนะนำว่าการสวมหน้ากากอย่างถูกวิธีและใช้เป็นประจำสม่ำเสมอ คือสิ่งสำคัญที่ทุกคนทำได้เพื่อลดความเสี่ยงติดโรคและแพร่เชื้อโควิด-19

CDC บรรยายคุณลักษณะของหน้ากากแต่ละประเภท รวมถึงข้อดีและข้อเสียโดยสรุป ดังนี้

1. หน้ากากผ้า หรือ หน้ากากที่ใช้ซ้ำได้ (reusable) ทำจากผ้าหรือสิ่งทอทั้งจากวัสดุธรรมชาติและวัสดุสังเคราะห์ มีหลากหลายรูปแบบ หน้ากากผ้าที่มีประสิทธิภาพที่สุดทำจากผ้าทอละเอียด ซ้อนหลายชั้น ใส่แล้วหายใจสะดวก

Reusable masks should be washed after each use. Source: Joan Mercader

หน้ากากประเภทนี้หาซื้อง่าย ใส่สบาย ราคาประหยัด ซักล้างได้ และนำกลับมาใช้ซ้ำได้ ถ้ามีลวดดามจมูกมักปรับให้รับกับทรงจมูกได้

อย่างไรก็ตาม หน้ากากผ้ามักไม่กระชับสนิทกับใบหน้า จึงอาจมีช่องว่างบริเวณด้านข้างใบหน้าหรือจมูกให้ไวรัสเล็ดลอดผ่านเข้าออกได้

2. หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ / หน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง (medical / surgical / disposable) เหมาะกับใช้ทั่วไปในชุมชน การเลือกหน้ากากประเภทนี้ต้องตรวจสอบฉลากให้มั่นใจว่าหน้ากากทำจากวัสดุประเภทไม่ถักทอ (non-woven) นำมาซ้อนกันหลายชั้น

A fluid-resistant surgical mask (FRSM) or medical mask Source: Peter Byrne/PA Wire

หน้ากากประเภทนี้มักมาในรูปแบบพร้อมใช้งาน หาซื้อง่าย สวมใส่สบาย ราคาจับต้องได้ ใช้แล้วทิ้งได้ (มีประโยชน์มากหากหน้ากากเปียกชื้นหรือสกปรก) ปรับลวดดามจมูกได้

แต่ส่วนมากมักไม่กระชับสนิทกับใบหน้า อีกทั้งชนิดที่มีสายคล้องหูมักปรับสายไม่ได้ หรือปรับได้แต่ไม่กระชับเท่าไรนัก

3. หน้ากากกรองอากาศ KN95 คือหน้ากากกรองอากาศประเภทหนึ่ง เหมาะกับสถานการณ์ที่ต้องสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย หรือสำหรับผู้มีความเสี่ยงสูงต่ออาการป่วยรุนแรงจากโรคโควิด-19

KN95 Respirators Masks. Source: Getty Images/fongfong2

หน้ากากประเภทนี้กรองอนุภาคในอากาศได้ถึงร้อยละ 95 (เมื่อมีคุณลักษณะถูกต้องตามข้อกำหนด สวมกระชับสนิทกับใบหน้า และไม่ใช่สินค้าปลอม)

แต่อาจสวมใส่ไม่สบายนักและมีราคาสูงกว่า หายใจยากกว่า หาซื้อยากกว่า ทั้งยังมีหน้ากาก KN95 ปลอมระบาดอยู่ในตลาดจำนวนมาก

4. หน้ากากกรองอากาศ N95 ที่รับรองโดย NIOSH ไม่แนะนำให้ใช้หน้ากากประเภทนี้ป้องกันโควิด-19 นอกเหนือจากในงานด้านการดูแลสุขภาพ ควรมุ่งใช้เฉพาะในกลุ่มบุคลากรงานดูแลสุขภาพเป็นอันดับแรก รวมถึงให้ผู้ปฏิบัติงานบางอาชีพสวมเพื่อป้องกันอันตรายอื่น ๆ

A medical assistant working at a drive-up COVID-19 testing clinic, wears an N95 mask, (AP Photo/Ted S. Warren) Source: AP Photo/Ted S. Warren

เลือกสวมหน้ากากชนิดไหนดี ใช้ซ้ำได้หรือใช้ครั้งเดียวทิ้ง

วารสารนานาชาติด้านการวิจัยสิ่งแวดล้อมและสาธารณสุข (The International Journal of Environmental Research and Public Health) จัดทำงานวิจัยเพื่อศึกษาว่า หน้ากากแบบใช้ซ้ำได้สามารถเป็นทางเลือกทดแทนหน้ากากอนามัยทางการแพทย์แบบใช้ครั้งเดียวทิ้งได้หรือไม่

งานวิจัยฉบับนี้เลือกหน้ากากมาเจ็ดชนิด นำมาทดสอบอัตราการซึมผ่านของอากาศและไอน้ำ ทดสอบค่าการนำความร้อน และทดลองสวมใส่ ผลลัพธ์บ่งชี้ว่าหน้ากากชนิดใช้ซ้ำได้ที่ทำจากวัสดุสิ่งทอแผ่นบางซ้อนกัน มีความหนาแน่นต่ำ อานุภาคซึมผ่านได้ มักสวมใส่แล้วหายใจสะดวกกว่า

หน้ากากอนามัยทางการแพทย์แบบใช้ครั้งเดียวทิ้งใช้กันในวงกว้างเพื่อป้องกันการติดเชื้อผ่านการหายใจ แต่งานวิจัยชิ้นนี้ระบุว่า หน้ากากประเภทนี้อาจเปิดช่องให้อากาศและจุลินทรีย์รั่วไหลเข้าออกได้ ทั้งยังอาจไม่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมหรือคุ้มค่าใช้จ่ายเท่าไรนัก

ผู้ผลิตหลายรายจึงใช้โอกาสนี้พัฒนาหน้ากากแบบใช้ซ้ำได้เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาด มีหน้ากากชนิดซักได้ยี่ห้อใหม่ ๆ เข้าสู่ตลาดมากมาย แต่ในแง่ประสิทธิภาพยังคงไม่ชัดเจน

ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องพิจารณาคุณภาพของหน้ากากทั้งในแง่ประสิทธิผลและความสบายเมื่อสวมใส่ รวมถึงข้อเท็จจริงที่ว่า หน้ากากผ้าประสิทธิภาพลดลงเมื่อเปียกชื้น ควรซักหน้ากากผ้าทุกครั้งหลังใช้งานหรืออย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง หากนำหน้ากากผ้ากลับมาใช้ซ้ำโดยไม่ซักอาจเสี่ยงปนเปื้อนเชื้อไวรัสได้

เอสบีเอส มุ่งมั่นนำเสนอข้อมูลล่าสุดทั้งหมดเกี่ยวกับโรคโควิด-19 เพื่อชุมชนหลากภาษาและวัฒนธรรมของออสเตรเลีย โปรดดูแลสุขภาพของคุณและติดตามข่าวสารเป็นประจำผ่านศูนย์ข้อมูลข่าวสารล่าสุดเกี่ยวกับโคโรนาไวรัสของเอสบีเอสในภาษาของคุณ

---

คุณสามารถอ่านข้อมูลล่าสุดเกี่ยวกับเชื้อไวรัสโคโรนา (โควิด-19) เป็นภาษาไทยได้ ที่นี่

ติดต่อสอบถามบริการสายด่วนให้ข้อมูลด้านสุขภาพเกี่ยวกับเชื้อไวรัสโคโรนา (Coronavirus Health Information Hotline) ที่หมายเลขโทรศัพท์ 1800 020 080

คุณสามารถติดตามข่าวสารล่าสุดจากออสเตรเลียและทั่วโลกเป็นภาษาไทยจากเอสบีเอส ไทย ได้ที่เว็บไซต์ sbs.com.au/thai บันทึกเว็บไซต์ของเราเก็บไว้ในบุ๊กมาร์ก เพื่อไม่ให้คุณพลาดสถานการณ์ล่าสุด หรือติดตามเราทางเฟซบุ๊กที่ facebook.com/sbsthai