Khi Helia Diba rời khỏi Iran hồi năm 2013, cha cô mô tả nước Úc là một xứ sở có nhiều cơ hội.
“Tôi còn rất nhỏ nhưng tôi nhớ, cha tôi đã nói với tôi rằng, đó sẽ là một cơ hội lớn hơn cho tôi".
"Ông ấy nói về trường đại học và tôi có thể có cuộc sống riêng, có bạn bè riêng và chuyển ra ngoài sống".
"Cái chính là sự an toàn, tôi có thể đi chơi với bạn bè và không phải lo lắng”, Helia Diba .
Thế nhưng rất nhanh chóng giấc mộng đó đã phai nhạt dần.
Sau khi rời Indonesia trên một chiếc thuyền, họ bị đưa đến đảo Christmas trước khi chuyển đến Nauru, lúc đó cô khoảng 9 tuổi.
“Họ nói với chúng tôi rằng, chúng tôi sẽ bị đưa đến một trung tâm giam giữ ngoài khơi ngay tại đó, để giải quyết các trường hợp trong khoảng 6 tháng, sau đó sẽ được đưa đến Úc, được cấp thị thực và mọi thứ sẽ được sắp xếp”, Helia Diba .
"Tôi nghĩ rằng cả hai chính phủ thuộc các phe chính trị đều rất lười biếng, khi đề cập đến các vấn đề nhân đạo trên quy mô toàn cầu, hoặc quy mô quốc gia”, Saba Vasefi.
Cuối cùng gia đình cô phải ở Nauru hơn 5 năm trời.
Đến năm 2018, họ được đưa đến Úc theo chương trình chữa bệnh Medivac, theo đạo luật chính phủ Úc thông qua.
Việc nầy cho cô một cơ hội được đi học toàn thời, lần đầu tiên sau nhiều năm.
"Vì vậy, năm lớp 10, 11 và 12 tôi học cùng trường và năm đầu tiên thực sự khó khăn đối với tôi, một là vì tôi đã không ở trong một môi trường như vậy quá lâu và tôi chỉ học đến lớp 4 ở Iran”, Helia Diba.
Sau khi tốt nghiệp lớp 12, cô nhận lời mời không chỉ một mà cả 3 trường đại học, để học về kiến trúc và cả thương mại nữa.
“Thật sự rất thú vị nhưng thật đáng buồn là tôi không thể tham gia, nên tôi phải hoãn tất cả các khóa học của mình đến năm 2023, chỉ hy vọng đến lúc đó tôi sẽ có thị thực và quyền học tập để có thể tham gia”, Helia Diba.
Thế nhưng gia đình của Helia đang ở Úc theo chương trình được gọi là, chương trình Xác định Nơi Cư trú của Cộng đồng, nói cách khác họ đang bị giam giữ trong cộng đồng.
Trong khi họ nhận được chỗ ở do chính phủ tài trợ và hỗ trợ từ Centrelink, thì họ không có quyền làm việc hoặc học tập tại Úc sau 18 tuổi.
Helia mô tả cảm giác như cô ấy đang ở trong tình trạng lấp lửng, tức là khoảng thời gian không chắc chắn khi chờ đợi một quyết định hoặc giải pháp.
“Điều khó khăn nhất của nó là bị mắc kẹt và không thể làm gì với nó và nhìn tất cả bạn bè của tôi từ trường học và những người bạn tị nạn tiếp tục với việc học và cuộc sống của họ".
"Tôi chỉ ngồi đây quan sát tất cả họ sống cuộc sống của họ, quả thực sự khó khăn”, Helia Diba.
Được biết dữ liệu từ Bộ Nội vụ cho thấy, tính đến ngày 30 tháng 6 năm nay, có 566 người đang sống ở Úc theo chương trình giam giữ cộng đồng.
Hơn 3/4 trong số họ, đã tham gia chương trình hơn 1096 ngày, tức 3 hơn năm trời.
Tiến sĩ Saba Vasefi là một học giả và cũng là ký giả tại Đại học Sydney.
Bà đã nói chuyện với một số người tị nạn trẻ, sống ở Úc theo chương trình giam giữ cộng đồng.
“Việc giam giữ trong cộng đồng không phải là sự thay thế cho thị thực".
"Nó không có giá trị gì hơn là bạo lực có hệ thống và sự cô lập có tính cách trừng phạt”, Saba Vasefi.
Bà nói rằng, những người tị nạn trẻ tuổi không có tiếng nói về cách họ đến Úc, nhưng họ đang bị trừng phạt chỉ vì đến bằng thuyền.
“Hãy nhớ rằng, những thanh niên này là những người sống sót sau các chế độ độc tài, chiến tranh, hoặc thiếu thốn, những người hiện đang bị mắc kẹt với hình thức áp bức và bạo lực mới”, Saba Vasefi.
Tiến sĩ Vasefi nói rằng, Chính phủ Liên bang nên bãi bỏ chương trình giam giữ cộng đồng dành cho thanh thiếu niên.
Nhưng bà nói rằng chính phủ đang hành động quá chậm chạp trong các vấn đề người tị nạn.
“Bao giờ họ sẽ thực hiện bất kỳ hành động nào đối với nhân loại?".
"Tôi nghĩ rằng cả hai chính phủ thuộc các phe chính trị đều rất lười biếng, khi đề cập đến các vấn đề nhân đạo trên quy mô toàn cầu, hoặc quy mô quốc gia”, Saba Vasefi.
Trong một tuyên bố, phát ngôn nhân của Bộ Nội vụ cho biết Bộ sẽ tiếp tục làm việc với Chính phủ về một loạt các biện pháp, nhằm giải quyết các rào cản đối với việc xử lý tình trạng và các rủi ro liên quan đến việc giam giữ lâu dài.
Người phát ngôn cho biết, các cá nhân bị giam giữ trong cộng đồng được cung cấp các dịch vụ y tế, chỗ ở, hỗ trợ nhân viên phụ trách hồ sơ và trợ cấp sinh hoạt, nhưng phải tuân thủ các điều kiện, bao gồm cả những người trên 18 tuổi, không được làm việc hay tham gia vào học tập.
