อาหารหน้าร้อนในความทรงจำของใครหลายคน ปฏิเสธไม่ได้ที่จะมีไอศกรีมเป็นหนึ่งในนั้น ทั้งเจลาโตละมุนลิ้น ไปจนถึงซอร์เบต์ที่ละม้ายคล้ายน้ำแข็งไส ไอศกรีมนั้นเป็นของหวานรสชาติอร่อย ของว่างสากลที่บรรดาเด็กและผู้ใหญ่นานาชาติรับประทานในวันอากาศร้อน
แต่พฤติกรรมยอดนิยมในช่วงอากาศร้อนกับของหวานแสนอร่อยนี้ มีความซับซ้อนมากกว่านั้น
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ลงในวารสารแอพเพไทต์ (Appetite) ในปี 2013 ระบุว่า มนุษย์ถูกสร้างมาให้ไม่ชอบการนำของเย็นมาวางไว้ใกล้ผิวหนัง ไม่ว่าจะเป็นฤดูร้อนหรือหนาว เมื่อได้รับการกระตุ้นจากภายนอกโดยสิ่งเร้าที่มีความเย็น คุณอาจรู้สึกถึงปฏิกิริยารีเฟล็กซ์ ที่ทำให้คุณสะดุ้งเหมือนเวลาโดนน้ำเย็น มีอาการตัวสั่นเทา และประสบกับภาวะหลอดเลือดหดตัว (vasoconstriction) ซึ่งเป็นกระบวนการปกป้องร่างกายไม่ให้สูญเสียอุณหภูมิ
แต่ทว่า มีส่วนเดียวของร่างกายที่ไม่ได้รับผลเสียจากการกินไอศกรีม นั่นก็คือ "ปาก" ของคุณ
งานวิจัยดังกล่าวอธิบายว่า “สิ่งเร้าที่มีความเย็น เมื่อสัมผัสกับช่องปากแล้วจะถูกรับรู้ในลักษณะของความพึงพอใจ เนื่องจากความพึงพอใจเป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการดับกระหายและความสดชื่น น้ำเย็นเป็นตัวเลือกที่ดีกว่าน้ำอุ่นในการดับกระหาย ดังนั้น สิ่งที่เป็นของเย็นอย่างไอศกรีม ก็เป็นสิ่งที่สามารถทำให้ร่างกายรับรู้ว่าเป็นความพึงพอใจ เนื่องจากการรับรู้ความเย็นในช่องปากเท่ากับการดับกระหาย”
แต่ข่าวร้ายก็คือ แม้ว่าไอศกรีมจะทำให้ร่างกายของคุณเย็นลงอย่างรวดเร็ว และสร้างความรู้สึกของรสชาติที่สดชื่น แต่การกินไอศกรีมนั้นทำให้ร่างกายของคุณร้อนกว่าเดิม
คุณแอนิกา รูฟ (Anika Rouf) นักกำหนดอาหารที่ได้รับการรับรอง และโฆษกของสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งออสเตรเลีย (Dietitian Association of Australia) กล่าวว่า แม้คุณจะกินไอศกรีมในปริมาณที่เหมาะสมได้ตลอดทั้งปี แต่อันที่จริงแล้ว มันจะเป็นการดีกว่าหากคุณกินไอศกรีมในฤดูหนาวมากกว่าฤดูร้อน
“ไอศกรีมสร้างความรู้สึกเย็นเพียงช่วงแรกในช่องปาก และนั่นคือที่มาว่าทำไมรสชาติของมันจึงทำให้คุณสดชื่น แต่สิ่งนี้จะอยู่กับคุณในเวลาอันสั้น” คุณรูฟกล่าว
การกินไอศกรีมในวันที่อากาศร้อนนั้นทำร้ายร่างกายคุณมากกว่าที่จะส่งผลดี เพราะมันจะทำให้อุณหภูมิของร่างกายคุณสูงขึ้น
คุณรูฟอธิบายว่า ตามปกติในไอศกรีมจะมีน้ำตาล ไขมัน และโปรตีนเป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นอาหารหนักที่ร่างกายย่อยได้ยาก
“มนุษย์เป็นสัตว์เลือดอุ่น เราต้องรักษาความอบอุ่นในร่างกายเอาไว้แม้อุณหภูมิภายนอกจะเปลี่ยนแปลง นอกจากนี้เรายังต้องย่อยอาหารที่เรากินเข้าไปเพื่อให้สารอาหารจำนวนมากสามารถถูกดูดซึมเข้าไปหล่อเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้” คุณรูฟอธิบาย
“ไอศกรีมเป็นอาหารที่มีความซับซ้อน ร่างกายจำเป็นจะต้องสร้างความร้อนเป็นจำนวนมากเพื่อย่อยพวกมัน นี่เป็นสิ่งที่อธิบายว่าทำไมคุณต้องนั่งตากพัดลมแรง ๆ หลังจากกินไอศกรีมเสร็จ” คุณรูฟอธิบาย
คุณรูฟเสริมว่า ไม่ใช่เพียงแค่ไอศกรีมเท่านั้นที่สร้างผลลัพธ์ได้แบบนี้ แต่รวมถึงอาหารและเครื่องดื่มทุกชนิดที่มีไขมัน โปรตีน และคาร์โบไฮเดรตในปริมาณที่สูงเช่นกัน
ความร้อนส่วนเกินที่ร่างกายผลิตออกมานั้นเป็นผลดีเมื่ออยู่ในอากาศหนาวเย็น แต่ในวันที่อากาศร้อนมาก ๆ คุณควรที่จะต้องระวังว่า อาจทำให้ร่างกายของคุณร้อนมากจนเกินไป
หากคุณรู้สึกร้อนจนต้องหาไอศกรีมมากินสักหน่อย คุณรูฟบอกว่า ถ้ากินในปริมาณเล็กน้อยก็ไม่สร้างปัญหาอะไร แต่แนะนำให้คุณลองหาไอศกรีมแบบทำเองที่มีไขมันต่ำหรือน้ำตาลน้อย ซึ่งจะทำให้ร่างกายไม่ต้องหักโหมในการเผาผลาญเพื่อสร้างพลังงาน
คุณอาจจะทำไอศกรีมกินเองที่บ้านก็ได้ อาจจะทำเป็นซอร์เบต์ หรือทำเป็นไอศกรีมไขมันต่ำ การกินไอศกรีมแบบแคลอรีน้อยเหล่านี้ อาจทำให้ร่างกายของคุณสร้างความร้อนน้อยลงในขั้นตอนการย่อยอาหาร คุณรูฟอธิบาย
แล้วควรกินอะไรดีเมื่ออากาศร้อน
แม้การกินอาหารหรือดื่มเครื่องดื่มร้อน ๆ อย่างชาหรือซุปจะดูทรมานไปหน่อย แต่อันที่จริงแล้ว อาหารเหล่านี้สามารถรักษาอุณหภูมิในร่างกายของคุณได้ และทำให้ร่างกายของคุณเย็นลงในช่วงฤดูร้อนอีกด้วย
“เครื่องดื่มหรือซุปร้อน ๆ จะทำให้อุณหภูมิในร่างกายคุณสูง และนั่นจะทำให้ร่างกายของคุณต้องลดอุณหภูมิลงด้วยการมีเหงื่อออก และถ่ายเทความร้อนออกทางผิวหนัง” คุณรูฟอธิบาย
คุณรูฟกล่าวอีกว่า นี่เป็นเหตุผลที่ผู้คนที่อาศัยอยู่ในภูมิอากาศเขตร้อนทั่วโลกกินอาหารและเครื่องดื่มที่มีความร้อนเป็นประจำ คุณอาจพบเห็นผู้คนดื่มชาชัยในอินเดีย ผู้คนกินก๋วยเตี๋ยวเฝ๋อถ้วยร้อน ๆ ในเวียดนาม หรือผู้คนในเม็กซิโกที่รับประทานซัลซาซึ่งมีรสเผ็ดร้อน
แต่ถ้าอาหารเผ็ดร้อนไม่ใช่สิ่งที่คุณชอบ และคุณก็ไม่ชอบการมีเหงื่อออกตลอดเวลาในวันที่อากาศร้อนจัดด้วย ยังมีหลายวิธีคลายร้อนที่น่าสนใจ
“เพื่อให้รู้สึกเย็นสบายในฤดูร้อน คุณควรรับประทานอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำในปริมาณสูง ซึ่งจะทำให้คุณรู้สึกสดชื่น เช่น แตงกวา ผักกาดแก้ว ซูกินี เซเลรี แตงโม และสตรอว์เบอร์รี” คุณรูฟกล่าว
“ดื่มน้ำเป็นหลัก แต่ถ้าคุณรู้สึกเบื่อน้ำเปล่า เติมสีสันสักหน่อยด้วยการใส่ผลไม้ลงไป เช่น สัปปะรด และเบอร์รีชนิดต่าง ๆ แต่ไม่ว่าคุณจะใช้วิธีใด การรักษาน้ำในร่างกายเป็นเรื่องสำคัญสำหรับคุณ เพราะนั่นเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะทำให้ร่างกายเย็นลงในช่วงอากาศร้อน”
รายการ เอสบีเอส ไทย ออกอากาศสดหนึ่งชั่วโมงเต็ม กดฟังได้ที่เว็บไซต์ sbs.com.au/thai ทุกจันทร์และพฤหัสบดี 22.00 น. (เวลาซิดนีย์/เมลเบิร์น) หลังจากนั้นฟังซ้ำได้ทุกเมื่อ
เรื่องราวที่น่าสนใจจาก เอสบีเอส ไทย
โภชนาการดีไม่มีตกสมัย
